11 Mart 2012 Pazar

Ludwig Wittgenstein

Wittgenstein'ı dilbilim felsefesinin yönetim kurulu başkanı olarak görmek, bu filozofa haksızlık olarak görülemez. ( Kelime esprisi yapayım dedim, tasadüfe bakın ki, utanmadım ) Nihayetinde her sorunun dil'in kullanımı ile ilgili olduğunu varsayan bir diskuru vardı. Dil'in kullanış şekillerinin her meslek erbabında farklı bir şekilde boy gösterdiğini belirttti. Wittgenstein, Gotlob Frege'nin tavsiyesine binaen Bertnard Russel'ın yanına felsefeyi kavrayabilmek için gitmişti. Bundan sonraki yaşantısında da ömrünü felsefe üzerine inşaa etti. Wittgenstein'ın metafizik alan ile ilgili görüşleri, Kant'ın görüşlerine tamamı ile olmasa da, kıyısından ve köşesinden katılıyor. Çünkü, Wittgenstein'a göre de akıl bir yerde tıkanıyordu.

Bu zatın, ilgilenenlerin bileceği üzre tractatus ( Biz< kısaca böyle diyoruz, bi<z kimiz onu da bilmiyorum ) adlı kitabı var ki, wittgenstein bu esere daha sonra üvey evlat muamelesi yapmış, çoğu görüşünü de değiştirmiştir. yeri gelmişken ;


- Tractatus Logico Philosophicus :

Wittgenstein'ın felsefeye ve felsefesine en büyük katkıyı sağladığını sanıp, sonradan aslını inkâr eden dürzü durumuna düşmekten son anda yırttığı kitabı. Bu eser, Wittgenstein gibi, kalabalıklardan hazzetmiyor. Dil'i bu kadar alengirli anlatan filozofu anlayacağımıza, Zizek'i anlamaya çalışalım daha makbule geçer. Zizek'i benim gibi sevmeyen insanlar ise en kolay yolu seçiyorlar. Kimseyi tanımayalım. Ünlü düşünürün kamus stereotip'in zamanında buyurduğu; " insanlar kovuklarına çekilmekle en basit yolu seçiyorlar." sözü gibi, " dünyada neler olmuş suzan hâli " en kolay yoldur. ( yersek )

Kısa gibi gözüken ama uzun bir dibâceden sonra, Wittgenstein bu eserinde kendine özgü bir şekilde dil felsefesini anlatmaya çalışıyor.

Wittgenstein'a göre, dilllere geçmiş her kelime eşittir varlık âlemidir. Haşiye edecek olursak;


Dünya : Dünya derken varolan bir şeyi kastediyoruz, yâni, dil'in kelime haznesinin mutlaka varlık âleminde karşılığı vardır.

Buna cümleler de dahildir. Dildeki her cümle varlıksal bir kavrama dayanaktır.

Meselâ, bunun gibi dildeki bütün argümanlar varlığın resmine işaret eder.

Kısaca tractatus adıyla nam salan bu kitaptaki numaralandırmalar da dil'in temerküzünden müteşekkil, Wittgenstein sekr ( böyle sarhoş gibi bir şey ) hâlidir. Kitabın düşüncüsüne bi'ara çok dalmıştım, çıkmakta gâyet zorlandığım için,  numaralandırmayı es geçiyorum.( gülücük )

- -------------------------------------------------------------------------------------------------

  Wittgenstein, cins bir kafa olduğundan mütevellit, bana göre üzerinde duracağımız en önemli görüşü, az önce de cüz'i bir şekilde değindiğim gibi, dil kullanımının her meslek erbabında farklı kullanıldığı görüşü. Açacak olursak; örneğin, Fen ilminin kendine has diliyle ( özellikleriyle ) edebiyatın çözülemeyeceği gibi. Bu örneği her meslek için kullanabiliriz.

az yaşadın, erken sözünden döndün Wittgenstein.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder